اگزما

تعریف :

اِگْزِما (به انگلیسی: eczema) به صورت درماتیت یا التهاب اپیدرم پوست است که می‌تواند  منجر به خارش،  قرمزی، تورم،پوسته‌ریزی و… شود.

(اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش بالاآمده است)

لازم به یادآوری است که از دوکلمه درماتیت و اگزما به جای همدیگر استفاده می‌شود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد،

از کلمه درماتیت و مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از کلمه اگزما استفاده می‌شود.

از انواع اگزما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

– التهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی)

– درماتیت آتوپی (بدون علت)

– درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)

– درماتیت نومولار

– درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزیشدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوسته‌ریزی)

– درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگ‌ها)

– درماتیت موضعی ناشی از خاراندن

– درماتیت دور دهانی (درماتیت پری‌اورال)

– پومفولیکس(Pompholyx)

علائم و نشانه ها :

خارش و سوزش پوست، قرمزی، تاول و برآمدگی، تورم، برجستگی، پوسته‌پوسته شدن پوست.

برخی از انواع اگزمامانند اگزمای حساسیت ناشی از تماس با یک ماده تحریک کننده،در هنگام تماس باعث قرمزی، خارش و ترشح پوست می‌شوند.

اگزمای شوره‌دار، می‌تواند پوست را زرد، روغنی و فلس‌دار کند. این نوع از اگزما می‌تواند در هرقسمتی از بدن به خصوص صورت به وجود بیاید.

اگزما معمولادرکف دست‌ها یا پاها به وجود می‌آید و بسیار دردناک است ودران تاول های

عمیق روی پوست ظاهر می‌گرددکه این تاول‌ها عموما می‌خارند و می‌سوزند.

در اگزمایNammular پوست، پوسته پوسته شده و دلمه‌های دکمه‌ای شکل روی پوست ایجادمی شوند.

از آنجا که اگزما انواع مختلفی دارد وبه اشکال مختلف بروز میکندبسیارمهم است که یک  متخصص پوست بسیار حاذق،

بیمار را بررسی کند تامعلوم شود ایامشکل پوستی نوعی اگزماست یاوضعیت دیگرپزشکی

اما به طور کلی علائم اگزما را می‌توان به صورت زیر برشمرد:

پوست خشک، ضخیم، ترک خورده و یا پوسته پوسته می‌شود.ملتهب و قرمز است.زخم میشود

در افراد سفید پوست ممکن است ابتدا بثورات جلدی قرمز رنگ و سپس قهوه‌ای رنگ ایجاد شود.

در سیاه پوست‌هاممکن است پوست تغییر رنگ دهد و قسمتی از پوست تیره‌تر یا روشن‌تر از قسمت‌های دیگر شود.

در نوزادان،اغلب بثوراث جلدی بر روی صورت و پوست سر، همراه با زخم ایجاد می‌شود

علل و عوامل خطرساز :

یافتن علت اگزما یک مشکل بزرگ است و پزشکان هنوز علت دقیق آن را نمی‌دانند.

برخی معتقدند که ناشی ازفعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن در پاسخ به عوامل ناشناخته و محرک‌های محیط‌زیست است.

اگزمااغلب در خانواده‌هایی شایع است که سابقه آلرژی و یا آسم دارند.

 در اینجا به برخی از دلایل احتمالی ابتلا به اگزما اشاره خواهیم کرد:

تماس با مواد خشن و یا خارش‌زا همچون پشم  آب و هوا و دمای بیش از حد گرم ویا بیش از حد سرد، حیوانات، استرس،  دود سیگار،

غذاهایی که باعث واکنش‌های حساسیتی می‌شوند؛ گندم،آجیل، شکلات مواد شیمیایی موجود در صابون ،

و یا مواد شوینده عطرهاو اسانس‌ها موادشیمیایی موجود در محصولات مراقبت از پوست لوازم آرایشی موادشیمیایی خانگی و سموم و …

اما به طور کلی مواردی که به طور شایع موجب بروز یاشدت یافتن اگزما میشوند درچند گروه طبقه بندی میشوند که عبارتند از :

1 – لوازم آرایشی و بهداشتی و دارویی،از جمله لوازم آرایشی،بهداشتی معطر،از قبیل عطر، اودکلن

لوازم ارایشی بهداشتی محرک مانند رنگ مو،صابون های معطر،لوازم ارایشی وبهداشتی غیراستاندارد .

2 – مواد شیمیایی و سنتتیک مانند مواد شوینده ،پاک کننده مانند پودر های لباس شویی ومایع ظرف شویی .

3 – فلزات ، امروزه استفاده از وسایل فلزی روکش شده با نیکل و کروم ، بسیار رواج دارد سنجاق قفلی زیپ های فلزی ،

دکمه های فلزی ،قلاب کمربند و بدلیجات همگی بافلز حساست زا  روکش شده اند و یکی از علائم بروز اگزما و تشدید آن بویژه در خانم ها است .

زیور آلاتی که به تازگی به نام نقره آلمانی ،سیلور و تتانیوم به فروش میرسند دارای مقادیرقابل توجهی فلز نیکل بوده و موجب بروز اگزما میشود .

4 – مواد موجود در محیط ، گرد و غبار منزل(که بعضا حاوی مواد دفعی جانور بیسار کوچیک به نام مایت است).

در صورت تماس با پوست به ویژه پوست دست،موجب بروز اگزما و یا بدتر شدن آن می شود .

سیمان و یاسایر مواد مشابهی که در ساختمان سازی به کار میروند و بعضی گیاهان نیز از جمله این مواردند .

5 – مواد غذایی، تماس پوست بدن با موادی چون عصاره گوجه فرنگی میتواند به بروز اگزما و یا بدتر شدن آن منجر شود .

مصرف بعضی از موارد خوراکی نظیر آجیل و مغز ها( مغز فندوق بادام و غیره) تخم مرغ ، گندم ،شیریا غذاهای دریایی میتواند به بدتر شدن اگزما کمک کند.

درمان بیماری :

از آنجا که پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چه چیزی منجر به اگزما می‌شود،رویکردجامعی برای درمان ان وجوددارد،

که در واقع شامل تغییرات رژیم غذایی،کاهش استرس و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا می‌شود.این موارد به درمان اگزما می‌انجامد.

گاهی اوقات بدن آنقدر دچار استرس می‌شود که تمام روش‌های طبیعی رژیم غذایی وگیاهی نیز در درمان اگزما مؤثر نمی‌شود.

کرم هیدروکورتیزون که بدون  نسخه نیز فروخته می‌شوند.کرم‌های کورتیکو استروئید که  استفاده از آنهاعوارض جانبی شدیدی به همراه خواهد داشت،

و فقط باتجویز پزشک فروخته می‌شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها که می‌توانند باکتری‌های مفید روده را از بین ببرند،

و به این ترتیب عملکرد سیستم  ایمنی بدن راکاهش می‌دهند. آنتی‌هیستامین‌هافتوتراپی ،

و درمان با نور ماوراء بنفش که خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس راافزایش می‌دهد.

مرطوب‌کننده‌ها  می‌توانند مانع از خشکی پوست شده و یک لایه محافظ روی پوست به وجودآورند،

که این لایه از پوست در برابر مواد شیمیایی مضر محافظت می‌کند.

اگزما در کودکان بسیار شایع است واکثر آنها تا سن سه ماهگی خود اگزما را تجربه می‌کنندو در برخی ازآنهااگزما تا دوران نوجوانی باقی خواهدماند.

یکی از مؤثرترین روش‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است.

حداقل شش ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری کنید.

خوشبختانه اگزما مسری نیست،اما در خانواده‌هایی که سابقه اگزما،حساسیت و یا آسم دارند، احتمال ابتلا به اگزما نیز وجود دارد.

پیشگیری :

اجتناب از خشک شدن پوست ممکن است بتواند، جلوی حملات آینده درماتیت را بگیرد.

 نکات زیر به کاهش خشک شدن پوست بعد از حمام کمک می نماید :

 * کم تر حمام بروید – سعی کنید یک روز یا دوروز درمیان حمام بروید. زمانیکه به حمام می روید،

15 تا 20دقیقه بیشتر حمام خود را طول ندهید و از آب ولرم بجای آب داغ استفاده نمایید.

 *  استفاده از روغن ها ولوسیون های حمام نیز کمک کننده است.

 * استفاده از انواع خاص شوینده مصنوعی و صابون

 * از انواع صابون های معتدل و ملایم استفاده کرده و ازصابون فقط برروی صورت، زیربغل،

نواحی جنسی، دست و پا استفاده کرده و سایر نواحی بدن را با آب خالی بشویید.

صابون های دئودورانتی وآنتی باکتریال معمولا بیشترازبقیه صابون هاپوست راخشک مینمایند.

 * خود را با دقت خشک نمایید – به سرعت پوست خود را با کف دست لیف بکشید،

تا آب اضافی بریزد و یا با یک حوله نرم به آرامی پوست خود را خشک نمایید.

 * پوست خود را مرطوب نمایید-مرطوب کننده ها لایه ای محافظ برروی پوست ایجاد کرده ،

وجلوی خروج آب ازپوست را می گیرد.

 *  اگر پوستتان شدیدا خشک است،با استفاده از روغن همچون روغن بچه اقدام به چرب کردن آن نمایید.

همچنین ممکن است نیاز باشد که از مواد آرایشی حاوی مواد مرطوب کننده برای پوست خود،

استفاده نمایید.