فهرست عناوین
کیست (cyst) های پوست متنوع هستند. تشخیص و درمان انها نیز نیاز به معاینه دقیق توسط پزشک متخصص دارد.باشی از انها با تومور بدخیم اشتباه می شوند.
انواع کیست های پوستی
1) کیست اپیدرمویید (Epidermoid Cyst) :
کیست های اپیدرمویید به علت تکثیر سلولهای لایه سطحی (اپیدرم) درلایه میانی پوست (درم) رخ می دهد. بصورت ضایعات گنبدی شکل که واجد یک کپسول هستند، مشاهده میشوند و درون فضای کیست مواد نیمه جامد با قوام شبیه خمیر دندان وجود دارد. این ماده کراتین نام دارد و توسط سلول های پوست ساخته میشود. کیست اپیدرمویید بطور معمول همرنگ پوست تا متمایل به زرد سفید میباشد. بطور عمده روی صورت، سر، گردن و تنه و اسکروتوم رخ میدهد.
در ناحیه تناسلی کیست ها معمولا کوچکتر بوده و رسوب کلسیم (کلسیفیکاسون) بطور شایع در داخل کیست ایجاد میشود. این ضایعات خوش خیم و بدون خطر هستند و ریسک بدخیم شدن بسیار کم میباشد. گاهی این کیستها بدنبال آسیب به پوست ایجاد میشوند، و در این موارد نام Epidermal inclusion cysts به آن اطلاق می شود. بطور عمده در بالغین رخ می دهد و در مردها شایعتر است.
منشا کیست اپیدرمویید از سلولهای پوشش اپیتلیال پوست یا انفاندیبولوم مو می باشد. این ضایعات غیر التهابی می باشند ،در صورتی که ملتهب شوند رنگ آنها میتواند متمایل به قرمز و صورتی باشد. سایز این کیستها از چند میلی متر تا چند سانتی متر متفاوت است.
نکته مهم در تشخیص کیستهای اپیدرمال پوستی، وجود یک سوراخ کوچک مرکزی (پونکتوم) سرسیاه می باشد که روی سطح کیست دیده می شود.
کیستهای اپیدرمال پوستی حاوی ماده کراتینی هستند که پنیری شکل بوده و گاهی بدبو نیز میباشد که با فشار، از پونکتوم خارج میشود. گاهی کیست در داخل لایه میانی پوست پاره شده و ماده کراتین داخل کیست، وارد این ناحیه میشود و در این زمان بواسطه آزاد شدن کراتین،
التهاب شدید پوستی رخ داده و ایجاد قرمزی، تورم و درد میشود.
درمان کیست اپیدرمویید :
کیست غیر التهابی باید با روش جراحی برداشته شود. درمان کیست التهابی درناژ کیست و در صورت وجود عفونت، از آنتی بیوتیک ها استفاده می شود.
2) کیستپیلار Trichilemmal Cyst یا (Pilar Cyst) :
شایع ترین نوع کیست پوستی میباشند و بطور عمده روی سر رخ می دهند. مانند کیست اپیدرمویید حاوی کراتین هستند، ولی بر خلاف آنها مجرای خروجی (پونکتوم) روی سطح پوست ندارند.ضایعات همانند کیست اپیدرمویید با تروما، خود بخودی، و یا بصورت ارثی ایجاد میشوند که توارث، از نوع اتوزومال غالب است. منشا این کیست از سلولهای غلاف خارجی مو می باشد. گاهی بصورت توده های پوستی منفرد و بطور شایعتر بصورت متعدد هستند و قوام سفت دارند.
سایز از چند میلی متر تا چندین سانتی متر متغیر است. گاهی موهای روی کیست می ریزند و حالت آلوپسی روی ضایعه ایجاد میشود.کیست های پیلار در خانم های میانسال شایعتر است. کیست ها بدون علامت هستند ولی در صورت ایجاد التهاب، و عفونت در داخل کیست بصورت قرمز، متورم و دردناک میشوند. در تعداد کمی از کیست های پیلار، جدار کیست شروع به تکثیر میکند ،و ضایعات بتدریج رشد کرده و ایجاد توده های بزرگی مینماید و سطح کیست در این موارد ممکن است زخمی شود.به این کیست ها Proliferating trichilemmal cyst میگویند که عموما در خانمهای با سن بالا دیده میشود.
درمان :
جراحی و خارج کردن کامل کیست میباشد.
3) کیست گانگلیون (Ganglion cyst) :
توده کیستی نرم که به صورت شایع روی مچ دست ایجاد میشوند. سایز کیست در حد چند سانتی متر بوده و حاوی هیالورونیک اسید می باشند. در خانم های جوان تا میانسال بیشتر دیده میشوند. ولی در کودکان هم رخ میدهد. علت دقیق تشکیل گانگلیون مشخص نیست ولی ضربه ممکن است عامل اصلی ایجاد باشد.
درمان :
ممکن است خودب خود بهبود یابد. درمانهای موجود شامل: فشار روی کیست، آسپراسیون کیست ،و تزریق داخل ضایعه کورتیکواستروئید و در نهایت جراحی و خارج کردن کامل گانلگیون کیست میباشد.
4) کیست درمویید Dermoid cyst :
کیست درمویید منشا ژنتیکی داشته و از بدو تولد وجود دارند. بتدریج با افزایش سن رشد می نماید. محتویات این کیست میتواند متشکل از مواد مختلف مانند مو، دندان، غدد پوستی و مایع باشد.
معمولا کیست روی صورت ایجاد میشود ولی روی سر و گردن هم ایجاد میشود. محل شایع در صورت در قسمت خارجی ابروها یا روی پل بینی است. به سطح پوست راه ندارند ولی ممکن است به استخوان زیرین متصل باشند. در ناحیه سر و گردن حتی ممکن است به سینوس ها و جمجمه اتصال وجود داشته باشد.
درمان :
درمان جراحی است ولی با توجه به احتمال اتصال به ناحیه زیرین، بایستی قبل از جراحی بررسی دقیق توسط پزشک انجام شود.
5) کیست های پوستی ناشایع :
Steatocystoma
Eruptive vellus hair cysts
Vulval mucous cyst
-موکوسل
