فهرست عناوین
تاریخچه وسایل زیبایی و آرایشی
مقدمه:
وسایل زیبایی (کازمتیک) از زمانی که مردم برای استفاده از آن وجود داشتهاندمورد استفاده بود، ازچهارتاهفت هزار سال قبل از میلاد روغنهای چرب زیتون و کنجد
با گیاهان معطرترکیب می شدند تا یک پماد نو سنگی تولید تولید شود.مدارک مستند نشان میدهد که استفاده از مواد کازمتیک از حدود ده هزار سالقبل از میلاد بوده است هرچند انبوه اطلاعات ما،از حدود سه هزار سال قبل ازمیلاد و از نوشتههای ثبت شده و مصنوعات بینالنهرین و مصر باستان است.نقاشی صورت در تورات ذکر شده است و استفاده سایه چشم در مراسم تدفین مصربه ده هزار سال قبل از میلاد بر میگردد.کلمه کازمتا در ابتدا برای توصیفبردگان رومی به کار میرفت که کارشان حمام کردن زنان و مردان در عطر بود.
مصریان:
از زمان مصریان، هر تمدن لغات منحصر به فردی که به آرایش و عطر به عنوانیک دانش اشاره میکرد،
اختراع کردند، اما این علم بعد از دوران استیلای رم باستان از بین رفت.
انسان شناسان چنین میاندیشند که عطرسازی ابتدایی با سوزندان صمغ و رزین برای بخور به وجود آمد.گیاهانی با بوی زیاد،
در روغنهای گیاهی و حیوانی ترکیب میشدند و برای روغن مالی در مراسم و برای کسب لذت از آنها استفاده میشد.
قدیمیترین اقلام ثبت شده در تجارت مصر شامل ادویه، صمغ و دیگر گیاهان معطر بوده که در اصلیبرای استفاده مذهبی انبار میشده است.
در مصر باستان روغنها و پمادهای خوشبو برای تمیز کردن و نرم کردن پوست کاربرد داشتهاند. رنگهای طبیعی برای رنگ کردن صورت،
اساساً برای مراسم مذهبی و جشنها به کار میرفت. افراد ثروتمند از مواد کانی برای صورت و پوستشان استفاده میکردند ،
(ایرانیان قدیم از روشور استفاده میکردند) و عطرهایی با منشأ روغنی در حمام به کار میگرفتند.
یافتههای جدید حفاری باستان شناسی :
آرایش در ایران در بیش از شش هزار سال قبل به کار میرفته است و زنان و مردان از آن برای بهتر شدن ظاهرشان استفاده میکردند.
یک منبع نیز نشان میدهد که داریوش پادشاه ایرانی، یکی از قدرتمندترین فرمانروایان دوران باستان از خط چشم مشکی استفاده میکرد.
دیگر یافتههای باستان شناسی در هفت تپه خوزستان نشان میدهد که زنان در ایران در دو هزار سال قبل از میلاد از رژ لب،
رژ گونه و آرایش چشم استفاده میکردند و در دروه هخامنشی متون مذهبی میگویند که همسران پادشاهان ،
زمان زیادی را برای به کارگیری آرایش و عطر قبل از ملاقات با پادشاه صرف می کردهاند.
یونانیان در دوره هخامنشی، ایران را به خاطر رسوم استفاده از آرایش – است. تحسین کردند و شرق را منشأ استفاده از آرایش میدانستند.
در آن زمان آرایش به روشی پیشرفته برای کامل شدن زیبایی انسان به کار میرفت.
ایرانیان انواع و شیوههای مختلف آرایش را در دوران هخامنشیان، پارتیان و ساسانیان به کار میبردند.
هفت جنس در آرایش زنان باستان ایرانبه کار میرفت :
سرمه (پودر سیاه رنگی که به عنوان خط چشم استفاده میشد)،
حنا برای رنگ کردن موها و دستها، قازه (پودر رژ برای گونهها)
سفیدآب (پودری برای سفید کردن صورت) وسمه (پودری برای تیره و ضخیمتر کردن ابروها)
زاراک (پودر مایل به زرد برای روشن کردن رنگ مو) و خال (نقطه زیبایی).
آرایش و زیبایی در زمان قدیم در ایران رایج بود ولی تنها زنانی که ازدواج کرده بودند
اجازه آرایش داشتند. شیوه آرایش نیز در این زمان با شیوه دوره اسلام متفاوت بود.
متون ابن سینا و بیرونی نخستین منابع در توصیف استفاده زنان از لوازم آرایش است.
راوندی در کتاب تاریخ اجتماعی ایران خود میگوید ابن سینا و بیرونی گفتهاند «زنان آرایش میکردند تا زیبایی خود را بهتر کنند».
که او مینویسد چیزهای زیادی برای آرایش و زیبایی استفاده میشد، و در دوران قدیم در ایران مردان هم، از لوازم آرایش استفاده میکردند.
همانطور که گفته شد داریوش کبیر خط چشم میکشید.همچنین فرمانروای مشهور پارتی سورنا هم به طور مرتب آرایش میکرد ،
و هیچ محدودیتی در استفاده از لوازم آرایش و زیبایی وجود نداشته است.
توصیف اینکه چگونه زنان ایرانی هزاران سال قبل مواد آرایشی را به کار میبردند کار مشکلی است.گفتن اینکه چگونه زن ساکن غار،
آراستن و زیبا ساختن خود را در منطقه جغرافیایی که اینک با نام ایران شناخته میشود انجام میداد،
ساده نیست و پاسخ به چنین سؤالی را میتوان تنها با حفاریهای باستان شناسی و سوابق نادر از زیر خاک درآمده در دوران باستان متوجه شد.
از اندک سوابق به جا مانده در چنین زمانی روشن است که نه تنها زنان بلکه مردان هم از مواد آرایشی استفاده میکردند،
و به کارگیری مواد آرایشی در آنان از باورهای مذهبی سرچشمه میگرفت تا هدف زیباسازی.
یافتههای باستان شناسی که به حدود ده هزار سال قبل بر میگردد در غارهای متعددی مانند غار کمربند،
غار هوتو (در مازندران) و غار بیستون در کرمانشاه نشان میدهد که زنان و مردان از استخوانها و دندانهای شکار شده حیوانات ،
و حتی سنگهای رنگی برای زیبا کردن خود استفاده میکردند.
بنابراین باقیماندههای شاخ حیوانات و سنگهای رنگی و پوستها و صدفها اشاره به مواد آرایشی انسان نخستین در ایران دارد.
اکتشاف و تحقیق :
در دشتهای ایوه و گل در منطقه بختیاری (قلب رشته کوههای زاگرس) منجر به یافتن یک سری دیگر از این قبیل شواهد شده است.
پس از اسلام، فاتحان مسلمان از ایرانیان که از قدیمیترین تمدنها بودند آموختند که به زیبایی عشق بورزند،
و آن را ترویج دهند و داشتن کنجکاوی خردمندانه را در خود برانگیختند.در این دوران مغازههای عطر فروشی جایگاه مهمی در شهرهای بزرگتر داشتند.
آرایشگرها در مغازههای خود،در استخدامهای خصوصی یا به عنوان طبیبان دوره گرد،
به عنوان دستیاران جراحان در انجام جراحیهای کوچک و درمان مشکلات پوستی کار میکردند.
پس از مروری بر وضعیت کازمیتکس در دنیای باستان در زیر نگاهی اجمالی بر وضعیت این علم تا زمان حاضر خواهیم داشت :
مصر :
در گرمای مصر مردان و زنان نجیب زاده موهایشان را تا نزدیک سر کوتاه میکردند.اما برای مراسم کلاهگیس های سنگین،
با موهای مشکی مجعد به سر میکردند. کلاهگیس های زنان اغلب بلند و بافته شده و با تزئینات طلایی یا سنجاق سرهای عاجی مزین شده بود.
معمولاً صورت مردان کامل تراشیده شده بود اما گاهی اوقات نیز ریشهای مصنوعی به کار میبردند.
یونان :
در یونان باستان موی زنان بلند و پشت سر کشیده شده بود. بسیاری موهایشان را با حنا قرمز رنگ میکردند و پودر طلایی روی آن میپاشیدند،
اغلب آن را با گلهای تازه و طبیعی یا تاجهای جواهری تزئین میکردند. موی مردان کوتاه و در بعضی مواقع حتی تراشیده بود.
رم :
گرایش رم باستان پیروی از سبکهای یونانی بود. قشرها و طبقات بالای جامعه اتوی فر مو به کار میبردند و مانند یونانیان از پودرهای طلایی استفاده میکردند.
زنان اغلب موهایشان را بلوند کرده و کلاهگیس هایی به سر میگذاشتند که از موی بردگان اسیرشده ساخته میشد. بعدها،
مدلهای مو با موهای مجعدی که محکم کشیده شده و روی سر جمع میشد و اطراف آن با یک قاب سیمی شکل داده شده بود تزئین میشدند.
آرایش مو مورد توجه قرار میگرفت و طبقات بالای جامعه برای آرایش مو به وسیلهٔ بردگان یا در آرایشگاههای عمومی حضور مییافتند.
شرق :
در میان جامعه مسلمین بر طبق سنت، موها از معرض دید عموم پنهان میشد. مردان عمامه یا کلاه به سر میگذاشتند،
و موی زنان در زیر چادر سنتی پنهان میشد. هم زنان و هم مردان برای زیبایی به حمامهای عمومی میرفتند،
که در آنجا مو صورت مردان تراشیده میشد و برای خوش یمنی موهای بلند را با حنا آبکشی میکردند.
چین :
موهای دختران چینی که ازدواج نکرده بودند معمولاً بلند و بافته بود در حالی که زنان موهایشان را به عقب شانه میکردند ،
و به صورت یک گره پشت گردن جمع میکردند. در زمان رژیم مانچو به مردان دستور داده شد که موهای جلوی سر را بتراشند،
و موی پشت سر را بلند کرده ببافند و با نوار ابریشمی سیاه ببندند.
ژاپن :
مردان ژاپنی نیز موهای جلو سر خود را میتراشیدند اما پشت موها را به صورت دم اسبی محکم و سفت میکشیدند.
در دوره قرون وسطی موی زنان بلند و باز بود اما در قرن هفدهم موها مدل دارتر شد، از پشت گردن بالا زده میشد،
و با سنجاقها و شانههای جواهرنشان تزئین میشد. آرایشگران زنان،به طور خاصی متبحر بودند و با رنگهای لاکی تند و کلاهگیس، به تزئین مو کمک میکردند.
آفریقا :
به دلیل رسوم قبیلهای متعدد، مدلهای موی آفریقایی متعددی وجود دارد و معمولاً بر وضعیت و پایگاه افراد دلالت دارد.
جنگجویان ماسایی موهای جلو سر خود را با بافتههای کوچک در چند قسمت میبستند ضمن اینکه موهای پشت سر
را تا کمر بلند میکردند.
غیر جنگجویان، زنان موهای خود را میتراشیدند. بسیاری از قبایل موهای خود را با خاک قرمز (رس) و روغن رنگ میکردند،
برخی حتی آن را با مدفوع حیوان سفت میکردند. سبک موی زنان مانگبتو پیچیده بود،موی بافته نازک و مرتب کردن آن روی سر ،
به شکل مخروطی سبد مانند سوزاندن بالای آن و تزئین مو با سوزنهای دراز از جنسی استخوان از مشخصههای آنان بود.
دیگر قبایل مانند میانگو روش سادهتری داشتند دم اسبیهای بلند خود را با یک روسری میپوشاندند و با برگ آن را تزئین میکردند.
آمریکا :
سرخپوستان بومی آمریکا بر طبق مدل موهایشان تقسیم میشدند، آنهایی که در ساحل شرقی بودند سرهای کاملاً تراشیده داشتند،
که با یک مرز بندی که در تاج سر وجود داشت بخشی از مو را نگه میداشت در حالی که سرخپوستان ساکن دشت،
هم زنان و هم مردان بافتههای موی بلند داشتند که با پر تزئین میشدند. در جنوب اینکاها موهای کوتاه میبستند،
ضمن اینکه زنان آزتک موهای خود us3 سربندهای سیاه دوتایی میبافتند و با نوارهای رنگی پارچهای دور سر جمع میکردند.
نجیب زادگان مایان موهای تراشیده داشتند و بالای سر روسریهای زینتی میبستند.
جهان غرب :
در قرن پانزدهم – دوره رنسانس – زنان طبقه بالای جامعه کندن موها را تا حد امکان انجام میدادند و تمام خط موی جلوی پیشیانی خود را میچیدند،
تا پیشانی آنها بلندتر به نظر برسد.این کار در اروپا رایج بود در حالی که زنان طبقه بالای ایتالیا ترجیح میدادند که خط موی خود را ،
با کلاههای کوتاه و دستارهای جواهرنشان بپوشانند. آنها این کار را میکردند هر چند که در عین حال به موهای بور ساکنان شمال اروپا غبطه میخوردند،
و ساعتها در حرارت خورشید مینشستند تا موهای خود را بی رنگ کنند. این بی رنگ کردن، پوستهای زعفرانی یا پیازی را به وجود میآورد.
در قرن شانزدهم ملکه الیزابت نماد اصلی یک زن بود و گرایش آن دوره را نشان میدهد.
رنگ چهره سفید و موهای بافته قرمز او باعث هجوم زنان در همه جای دنیا به پودر سفید صورت به مقدار زیاد و کلاهگیس های قرمز شد.
آنان که در پی دستیابی به رنگ پوست سفید با روش مصری بودند، از روش بسیار موفق و در عین حال بسیار سمی استفاده از سرب سفید استفاده کردند،
و بعد از آن یک لایه نازک سفیده تخم مرغ برای اینکه همه آرایشها را باهم نگاه دارد استفاده میکردند.
قرن هیجدهم :
این قرن ظهور کلاهگیس های هنرمندانه را به خود دید، آرایش موهای بلند وفرهای تزئین شده، کلاهگیس هایی با پودر سفید همراه با حلقههایموی بلند،
سفارش آن دوره بود که اغلب با یک قوس مشکی برای مردان در پشت سر بسته میشد یا با پر و نوارهای توری برای زنان تزئین میشد.
موی زیاد مشخصاً یک امتیاز محسوب میشد و مدلهای بسیاری روییک چهارچوب قفس مانند یا بالشتکی بافته شده از موی اسب،
که هرچه بزرگتر،بهتر- ساخته میشد. برخی آرایشهای موی زیاد و بلند ساعتها طول میکشیدتا پودر و آهار به آن زده شود.
هرچند زمانی که برای این مدلهای استادانه بهکار میرفت هفتهها باقی مانده و آشیانه مناسبی برای جانوران موذی به شمارمیرفت،
به هر حال به نظر نمیرسد که این موضوع باعث کنارگذاشتن این عمل شده باشند، برخی افراد یک باغ کوچک،
یا صحنههای دریانوردی به شکل کشتی رادر مدلهای خود به کار میگرفتند – در واقع بانوان قفسهای کوچک پرنده با پرندگان بر روی سر خود داشتند.
با از بین رفتنه دوره قبلیویکتوریاییها بیشتر حالت مقهور سازی و شیوه دینی را گرفتند.
زنان طبقه متوسط هرچند آرایش را به طور کامل کنار نگذاشتند اما به طور قابل توجهی رنگهای آن کم شد و بیشتر بر زیبایی طبیعی تکیه میشد.
یک زن دوره ویکتوریا تأکید بر ویژگیهای طبیعی خود و سعی در داشتن ظاهری سالم و بهداشتی داشت. باید موها صاف،
براق و سالم به نظر میرسیدند و مدلهای مو همگی زیباتر و موقرتر بودند. موها اغلب با روغن به سمت پایین و به صورت حلقههای مجعد آرایش میشد.
چتریها کوتاه و تزئینات، بسیار ماهرانهتر و لطیفتر بودند. اغلب در طول روز تورهای مو به سر میکردند،
تا فر موها را جمع کنند و محکم آن را به پشت سر برده و با یک شانه ساده عاجی یا کمان مشکی جمع میکردند در این قرن بعدها اغلب موها را میبافتند،
و با حلقههای زیاد به شکلی مرتب، پشت گردن سنجاق میکردند. آراستگی، شیوه آن روزگار بود و موهای رها عامیانه تلقی میشد.
مردان آن دوره موهای خود را نسبتاً کوتاه نگه میداشتند، روغن ماکاسارا به آن میزدند و بیشترشان شکلی از سبیل، ریش و ساید برنز داشتند.
دهه ۱۹۲۰ جامعه :
دهه ۱۹۲۰ جامعه استانداردهای دینی و محدودیتهای دوران ویکتوریا را به شدت کنار گذاشت.
در دهه بیست ظهور مدلهای مو؛ کوتاه حلقهای و موج دار بود که نشانگر شخصیت مستقل، سرزنده و آزاد زنان آن دوران بود.
زنان دسترسی روز افزونی به سینما و تئاتر پیدا کردند و گرایشیهای آرایشی به وسیلهٔ سوپراستارهای آن دوران تعیین میشد.
وسایل آرایشی به شدت در آن دوران به مد بازگشت. پودر و رژ لبهای بسیار قرمز یک امتیاز بود هر چند بسیار موقرتر ،
ومتینتر از شیوه قرن هجدهم به نظر میرسید.موی مردان مانند دوره ویکتوریا کوتاه باقی ماند،
اما اغلب با روغنهای معطر و براق در مرکز سر و به سمت عقب کشیده میشد.
زنان دهه ۱۹۴۰ :
زنان دهه ۱۹۴۰ پیروی از بتهای روی صحنه را با تأکید بر شیوههای زنانه و رمانتیک ادامه دادند.
حلقههای مو بر روی شانهها یا موهای موج دار بلند با ظاهری طبیعی بسیار محبوب بود و برای اولین بار برنزه شدن،
احتمالاً به خاطر الهام از ستارگان هالیوودی مورد توجه قرار گرفت. با شدت گرفتن سالهای جنگ، روشهای عملی و طبیعیتری مورد نیاز بود.
بسیاری از زنان در مزرعه یا در کارخانههای مهمات سازی کار میکردند و در این شرایط شامپو و مواد غیر ضروری سخت به دست میآمد.
زنان کارگر موهایشان را به صورت حلقه پشت گردن و بالای گوشیها مرتب میکردند و اغلب روسری به سر میکردند و در جلو،
روسری را گره میزدند و تنها چتریهایشان بیرون بود. رولرهای پلاستیکی یا بیگودی مو همانند لوسیون بخش ضروری مدل دادن مو به شمار میرفت،
برای اینکه تا حد ممکن موها را در فاصله زمان طولانیتر در جای خود نگاه دارد.
دهه ۱۹۵۰ :
در دهه ۱۹۵۰ با پایان گرفتن محدودیتهای جنگ، فریبندگی محبوب شد و زنان سعی داشتندکه به ظاهری دست پیدا کنند،
که حالت الهه خانواده بودن را القاء کند. تأثیری که با آن تمام کارهای روزمره خانه را بتواند انجام دهد در حالی که هنوز ظاهر شیک و آرایش کرده را داشته باشد.
برگشت به وظایف خانگی بعد از الزام دوران جنگ برای کار به این معنا بود که زنان میتوانند وقت بیشتری را در رسیدن به ایده آلهای زیبایی در دهه ۵۰ داشته باشند.
ابروها، ریملی و خط چشمهای تیرهتر و با لبهایی به رنگ تند که یک صورت کمرنگ را مشخص میکرد. استفاده از روشهای بد،
و مضر برای موها در این زمان شروع شد و پوش دادن، تراشیدن، تافت زدن، فر دائم کردن و وادار کردن موها برای داشتن شکل مجعد از جمله این کارها بود.
اغلب، موها شبیه یک کلاهک آرایش میشد و عادت زنان در رفتن به سالنهای آرایش از این دوران شروع شد.
مردان آن دوره نیز وقت خود را صرف شبیه شدن به بتهای محبوب خود میکردند، روغن زدن مو، به عقب شانه کردن به وسیله آرایشگرها از جمله این اقدامات بودند.
دهه ۱۹۶۰ :
مدلهای موی پیچیده به طور مشخص در دهه ۱۹۶۰ از بین رفت. زنها دوباره به محیط کار برگشتند و نیاز به مدلی برای تمام مدت روز داشتند.
بسیاری موی کوتاه شانه شده به عقب را میپسندیدند و زیبایی خاصی داشت ومیتوانستند سریع به آن مدل دهند و با اسپری مو آن را به همان حالت نگاه دارند.
زنان جوانتر که موهای خود را بلندتر میکردند مایل بودند آن را باز بگذارند یا به صورت دم اسبی ساده ببندند و آن را با گل یا روبان تزئین کنند.
هم مو و هم آرایش ساده نگه داشته شد و تاکید بر ظاهر طبیعی و سالم بود. رنگ موی بلوند مد بود و موهای تیرهتر اغلب، های لایت میشد،
وظاهر آفتاب سوخته با خیساندن مو در آبلیمو و نشستن در خورشید به دست میآمد.
دهه ۱۹۷۰ :
موی بلند و رها و طبیعی و موی زیبایی داشتن بهترین توصیف برای مدلهای مو در دهه ۱۹۷۰ است.فرهای آزاد،
تقسیم بندی کم و چتریهای بلند با پوست برنزه و لبهای براق مشخصه زن در این دهه به شمار میرفت.
در این دوره حتی مدلهای مردان نیز تبدیل به مدلهای صاف و لخت شد. همچنین در این دوره،
استفاده از مواد شیمیایی محدود و بازار استفاده از گیاهان و عصارههای گیاهی افزایش یافت.
دهه ۱۹۸۰ :
دوره افراط نام دیگری است که دهه ۱۹۸۰ با آن شناخته میشود که محدودیتهای کمتر و آزادی بیشتر در انتخاب مدل مو و گرایشهای آرایشی را به خود دید.
در دهه ۱۹۹۰ مدلهای مو و زیبایی دائماً تغییر میکرد و تقریباً همه چیز بسیار قابل قبول بود. قبل از دهه نود مردان فقط از شامپو،
و گاهی نیز از ژل مو استفاده میکردند اما تصویر مردان جدید، شرکتهای سازنده را تشویق کرد که تمام انواع مواد جدید را برای مردان تولید کنند،
و بستههای جدید آرایشی برای مردان نیز کاملاً پذیرفته شد و آنان نیز مانند زنان از بسیاری مواد استفاده میکردند.