تاریخچه لیزر در پوست

تاریخچه لیزر در درماتولوژی :

اولین دستگاه لیزر در سال 1960 توسط تئودور هارولد میمن تولید گردید اما در سال 1963 لئون گلدمن «پدر علم لیزر در پزشکی» بود ،

که برای نخستین بار از لیزر در درماتولوژی استفاده نمود. در نتیجه او آغازگر عصر پیشرفت و نوآوری غیرقابل تصوری در زمینه درمان بیماری‏های پوستی شد.

او در ابتدایی‏ ترین مطالعات خود لیزر ساخته شده توسط تئودور هارولد میمن را جهت تخریب انتخابی ساختارهای رنگدانه پوست مؤثر دانست.

او همچنین به توضیح قابلیت استفاده از لیزر  Ruby و دستگاه نوآورانه Q-Switched برای از بین‏ بردن خالکوبی و دیگر ضایعات رنگدانه ‏ای،

مانند خال و ملانوم پرداخت. همچنین وی استفاده از لیزر Argon را برای درمان ناهنجاری‏های عروقی و لیزر Co₂ را جهت برداشت ضایعات پوستی ،

مورد بررسی قرار داد.گلدمن به بررسی تأثیر لیزرهای مختلف جهت درمان بیماری‏های پوستی و اهمیت ابزارهای لازم برای محافظت از پوست،

چشم و غیره پرداخت. وی در سال 1973 لیزر Nd:Yag را جهت درمان ضایعات عروقی معرفی کرد. در سال 1979 دانشمندان ایتالیایی،

که به تکنولوژی لیزر بسیار علاقمند شده بودند اولین «انجمن کاربرد لیزر در پزشکی و جراحی ایتالیا» را تأسیس کردند. با این وجود،

در سال 1980 با معرفی تئوری Photo-thermolysis توسط راکس اندرسون «متخصص پوست و کارآفرین آمریکایی» و جان پریش،

«مدیر اجرایی و یکی از بنیانگذاران مرکز ادغام پزشکی و فن‏آوری نوآورانه آمریکا» انقلاب عظیمی در زمینه لیزرتراپی به وقوع پیوست.

با استفاده از طول موج مشخص، پزشکان موفق به تخریب مولکول یا کروموفورهای مشخصی شدند که این امر موجب انتقال انرژی،

و حرارت به بافت و منطقه موردنظر و در نتیجه به حداقل رسیدن آسیب به بافتهای مجاور گردید. در سال 1984، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)،

اولین دستورالعمل استفاده از لیزر جهت درمان ضایعات عروقی و پوستی را منتشر کرد و از آن پس هر ساله آن را بروزرسانی نمود.

از آن زمان تاکنون، استفاده از طول موج‏های مختلف جهت درمان‏های گوناگون مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته است.

طول موج‏های رایجی که امروزه در حوزه درماتولوژی استفاده می‏شود در جدول زیر آورده شده است.

تاریخچه کاربرد لیزر در رفع موهای زائد :

از ابتدا، مردان و زنان در آرزوی داشتن بدنی بدون مو بوده ‏اند. در زمان باستان، بدن بی‏ مو نشانه‏ ی موقعیت اجتماعی و ثروت بود.

مصریان باستان از صدف، موچین می‏ساختند و با استفاده از آن موهای زائد بدن خود را برمی‏داشتند. امروزه رایج‏ترین روش‏های رفع موهای زائد عبارتند از :

اپیلاسون، بند انداختن، تراشیدن، الکترولیز و لیزر موهای زائد که استفاده از لیزر تنها روش مؤثر رفع موهای زائد است.

اولین لیزر برای از بین بردن فولیکول‏های مو را تئودور تد میمن «فیزیکدان و مهندس آمریکایی» در هفتم جولای سال 1960 اختراع نمود.

در این دستگاه از یاقوت Ruby جهت تولید لیزر استفاده شده بود و متأسفانه اثربخشی لازم را نداشت و فرآیند درمان بسیار کند بود.

این لیزر قابلیت به حداقل رسانی رشد مو را داشت، اما آسیب شدیدی به پوست وارد می‏نمود و باعث سوختگی آن می‏شد.

این دستگاه می‏توانست تنها چند فولیکول مو را در هر شات هدف قرار دهد. در نتیجه رفع موهای زائد فرآیندی بسیار خسته‏ کننده بود.

لیزر Nd:Yag اولین دستگاه رفع موهای زائدی است که در سال 1964 مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار گرفت.

این دستگاه قادر به کاهش رشد موهای زائد بود اما نمی‏توانست آن‏ها را به طور دائمی رفع کند. اولین دستگاه لیزر Alex در دهه‏ ی 70 میلادی ساخته شد.

گرچه این لیزر از Ruby بسیار ایمن‏تر بود، اما حرارت کافی را برای ازبین بردن فولیکول مو تأمین نمی‏کرد. در نتیجه نیاز به جلسات بسیاری جهت رفع موهای زائد داشت.

در سال 1975 دکتر توماس فیتزپاتریک «متخصص پوست و مو دانشگاه هاروارد» مقیاس فتوتایپ فیتزپاتریک که براساس طبقه ‏بندی رنگ پوست انسان است را ابداع نمود.

امروزه از این مقیاس برای انتخاب دستگاه با طول موج مناسب و همچنین تنظیم مناسب پارامترهای دستگاه با توجه به نوع پوست افراد، استفاده می‏شود.

در آن زمان استفاده از لیزر جهت رفع موهای زائد برای همه‏ ی افراد مناسب نبود زیرا پوست‏های تیره حرارت لیزر را سریع‏تر جذب نموده ،

و در نتیجه دچار سوختگی و آسیب می‏شدند. در سال 1983 دانشمندان لیزری را ابداع نمودند که قادر به تنظیم عرض پالس،

جهت تعیین مدت زمان تابش مؤثر پرتو لیزر بر بافت بود و در نتیجه امکان هدف قراردادن فولیکول مو بدون آسیب رساندن به پوست را فراهم می‏نمود.

سال‏ها طول کشید تا دانشمندان سرانجام بتوانند سیستم کارآمدی را جهت رفع موهای زائد تولید کنند. فولیکول مو از سه قسمت اصلی غلاف خارجی ریشه،

غلاف داخلی ریشه و شفت تشکیل شده است. وظیفه غلاف داخلی محافظت از شفت مو در هنگام رشد می‏باشد و غلاف خارجی حاوی لانگرهانس،

سلول‏های مانوسیت، ماست سل‏ها، مرکل سل‏ها و سلول‏های بنیادی عصبی است که به عنوان ذخیره ارزشمندی جهت ترمیم اپیدرم پس از آسیب به آن عمل می‏کند.

چرخه رشد و عمر مو 

آناژن :

مرحله رشد مو را آناژن می‏گویند. مواد تشکیل‏دهنده مو کراتین و ملانین هستند.

کاتاژن :

در این مرحله رشد مو متوقف و پیاز مو از پاپیلا جدا می‏گردد. این مرحله بین 2 الی 3 هفته طول می‏کشد.

تلوژن :

در این مرحله هیچ مویی رشد نمی‏کند و موها شروع به ریزش می‏کنند. مدت این دوره به عوامل داخلی، خارجی،

و همچنین آناتومی بدن وابسته است. مدت زمان عمر مو در مرحله آناژن تعیین‏کننده میزان رشد و طول شفت مو است.

مدت زمان دوره کاتاژن معمولاً در تمامی قسمت‏های بدن ثابت و 3 هفته است.از سوی دیگر، دوره های عمر تلوژن،

و بالاخص آناژن در قسمت‏های مختلف بدن انسان متفاوت است. توجه به این مراحل،

تأثیر به سزایی بر انتخاب فرکانس مناسب جهت رفع موهای زائد و همچنین اثربخشی لیزر دارد.

تعیین نوع پوست از طریق مقیاس فیتزپاتریک :

در سال 1975 میلادی مقیاس فیتزپاتریک توسط توماس فیتزپاتریک، یکی از متخصصان پوست دانشگاه هاروارد،

جهت دسته بندی نتایج واکنش انواع مختلف پوست، در مواجهه با نور ماوراءبنفش (UV) ابداع گردید ،

و از آن پس به عنوان شاخصی برای تعیین نوع رنگ پوست در تحقیقات مورد استفاده قرار گرفت.

نوع 1 :

موی بلوند و یا قرمز، چشمان آبی یا سبز، پوست بسیار روشن و دارای کک و مک که همیشه می‏سوزد و هیچ وقت برنزه نخواهد شد.

نوع 2 :

موی بلوند، چشمان آبی یا سبز، پوست روشن و دارای کک و مک که معمولاً می‏سوزد و به مقدار کمی برنزه خواهد شد.

نوع 3 :

موهای بلوند تیره یا قهوه‏ای، چشمان قهوه‏ای، پوستی مناسب برنزه شدن که به طور یکنواختی برنزه می‏شود و احتمال سوختگی بسیار کم است.

نوع 4 :

موهای مشکی، ابروهای قهوه‏ای، پوستی به رنگ کهربا که همیشه به خوبی برنزه می‏شود.

نوع 5 :

موهای سیاه، چشمان تیره، پوست قهوه ‏ای تیره که به راحتی برنزه می‏شود و در موارد اندکی امکان سوختگی وجود دارد.

نوع 6 :

موها و چشمان سیاه، پوست قهوه‏ ای تیره یا مشکی که به راحتی برنزه می‏شود و هیچ وقت نمی‏سوزد.

طول موج و عرض پالس مناسب در رفع موهای زائد :

مکانیزم رفع موهای زائد توسط لیزر بر دو اصل انتخاب طول موج مناسب جهت جذبی انتخابی ملانین فولیکول مو ،

و عرض پالس جهت تخریب حرارتی فولیکول مو بدون آسیب به بافت‏های مجاور است. سلول‏های بنیادی که مسئول رشد مو هستند،

در خارجی‏ ترین لایه سلولی فولیکول مو قرار دارند و فاقد ملانین می‏باشند. در واقع، تخریب حرارتی این سلول‏هاست که موجب از بین رفتن موهای زائد،

به صورت مؤثر می‏شود. بنابراین، حرارت منتشرشده توسط پرتو لیزر باید به آن برسد. عرض پالس‏های نانو و میکروثانیه به دلیل اثر حرارتی بسیار کم ،

برای رفع موهای زائد مناسب نیستند زیرا باعث تخریب ملانین و از بین رفتن رنگ مو شده اما اثر حرارتی بر سلول‏های بنیادی فولیکول نخواهند داشت.

در نتیجه عرض پالس مناسب برای رفع موهای زائد میلی ثانیه می‏باشد که بلندتر و دارای اثر حرارتی است. انتخاب لیزر مناسب به رنگ مو،

و پوست بیمار بستگی دارد. از آنجایی که لیزر با طول موج پایین جذب ملانین بالا و عمق نفوذ کمتری دارد و در نتیجه در حین انتقال حرارت به فولیکول مو،

باعث آسیب به پوست، سوختگی و درد بسیار می‏شود، امروزه جهت رفع موهای زائد لیزر روبی 694 نانومتر دیگر مورد استفاده قرار نمی‏گیرد.

هر چه مو تیره ‏تر و ضخیم ‏تر باشد انرژی بیشتری را جذب می‏کند و بنابراین می‏توان از لیزر با طول موج‏ های بلندتر جهت رفع آن استفاده نمود.

با این حال پرتو لیزر تابیده شده علاوه بر جذب در ملانین مو در ملانین موجود در پوست نیز جذب می‏شود بنابراین هر چه پوست تیره ‏تر باشد،

رفع موهای زائد توسط لیزر سخت‏ تر خواهد شد.از این رو استفاده از سیستمی خنک ‏کننده هنگام رفع موهای زائد جهت حفاظت از اپیدرم بسیار ضروری است.

فقدان سیستم خنک ‏کننده باعث جذب انرژی پرتور لیزر توسط پوست و در نتیجه سوختی آن خواهد شد.

پرکاربردترین طول موج‏ها در رفع موهای زائد :

در کتاب زیبایی پوست که توسط بومن ال «استاد دانشگاه نیویورک سیتی» در سال 2009 نوشته شده است، به شرح سه طول موج ،

که امروزه بیشترین کاربرد را در رفع موهای زائد دارند، پرداخته است. کوتاه ‏ترین طول موجی که امروزه در رفع موهای زائد مورد استفاده قرار می‏گیرد،

لیزر Alex با طول موج 755 نانومتر است. به دلیل جذب بالای ملانین در این طول موج از آن برای رفع موهای روشن در افرادی که پوست روشنی نیز دارند،

استفاده می‏شود و به دلیل احتمال ایجاد لک‏های پوستی (هایپوپیگمنتیشن و هایپرپیگمنتیشن) در پوست‏های تیره حتماً با احتیاط باید مورد استفاده قرار گیرد.

لیزر دایود 800 و 810 نانومتر را می‏توان جهت رفع موهای زائد در هر نوع پوستی مورد استفاده قرار داد. این لیزر امروزه رایج‏ترین لیزر جهت رفع موهای زائد است.

لیزر Nd:Yag با طول موج 1064 نانومتر کمترین میزان جذب ملانین را داراست که باعث اثربخشی این لیزر جهت رفع موهای زائد در موهای تیره و ضخیم شده است.

این طول موج ایمن‏ ترین طول موج جهت استفاده در پوست ‏های تیره است. اگرچه در مقایسه با دیگر طول موج‏ها دارای درد بیشتر ،

و اثربخشی کمتر است (Rao J and Goldman MP 2005). قبل از درمان، پوست نباید برنزه یا آسیب دیده باشد و همچنین آثار هیچ گونه عفونتی نباید دیده شود.

بهتر است دو هفته قبل از شروع درمان واکنش پوست بیمار نسبت به لیزر بررسی شود. بروز ورم فولیکولی و قرمزی پوست دقیقاً پس از درمان،

پاسخ طبیعی فولیکول به حرارت لیزر است و در صورت مشاهده جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد. درمان کامل و دائمی بعد از 3 الی 10 جلسه،

با فواصل زمانی یک ماهه اتفاق می‏افتد که تعداد دقیق جلسات به ناحیه درمان، نوع پوست و مو بیمار بستگی دارد