بیماری تب خال

تبخال چیست؟

بیماری تب خال یاهرپس سیمپلکس(به انگلیسی: Herpes simplex) یک بیماری ویروسی است که توسط ویروسی به همین نام ایجاد می‌شود،

و موضع درگیر به صورت التهاب و مجموعه‌تاول‌های ریز نمایان می‌شود.

ویروس هرپس سیمپلکس عامل بیماری تب‌خال در صورت، آلات تناسلی هر دو جنس، مغز، چشم و گاهی حتی فلج بل نیز می‌گردد.

بیماری تبخال عفونت واگیر دار دهانی و تناسلی است که بواسطه ویروس هرپس سیمپلکس گونه های 1 و 2 ایجاد میشود.

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 1 (HSV1) :

موجب درگیری دهان و صورت میشود و ویروس هرپس سیمپلکس تیپ 2 (HSV2)درگیری در نواحی تناسلی و مقعدی ایجاد میکند ،

که در سالیان اخیر هر دو مدل ویروس در هر دو محل دیده میشوند که علت عمده آن روابط جنسی نامتعارف میباشد.

ضایعات تبخالی در سایر نواحی پوست بدن و مخاط (چشم، داخل بینی و اطراف مقعد) هم ایجاد میشوند.

ویژگی ویروس تبخال این است که درون گانگلیون حسی اعصاب نخاعی و مغزی بصورت نهفته باقی مانده

و باعث عودهای مکرر تبخال برای تمام طول عمر میشود.طریقه انتقال از انسان به انسان بوده و بعلت اینکه

ویروس تبخال در حرارت اتاق و خشکی محیط مقاومتی ندارد، انتقال از طریق وسایل و هوا بسیار کم است.

احتمال انتقال از طریق جنسی بالاست و  انتقال می تواند از طریق مادر به جنین ایجاد شود

اولین حمله را بعنوان تبخال اولیه میشناسیم و حملات مجدد تبخال، بعلت عود ویروس نهفته موجود

در بدن ایجاد میشود. اولین حمله بیماری حدود 2 روز تا حداکثر دو هفته بعد از تماس با یک فرد آلوده ایجاد میشود.

نکته بسیار مهم این است که فرد آلوده میتواند بدون اینکه هیچگونه علائم بالینی داشته باشد

ویروس را از طریق بزاق دهان یا نواحی تناسلی دفع نماید.

در 80% موارد ضایعات بدون علامت هستند.علائم بالینی در حمله اولیه بسیار شدید هستندو معمولا در کودکان رخ میدهد.

 در این حالت زخم شدید دهانی، تب و لرز، ضعف عمومی و بیحالی و مشکلات در بلع آب و غذا ایجاد میشود همزمان غدد لنفاوی نواحی درگیر بزرگ و دردناک میشوند.

در تبخال اولیه تناسلی درد و سوزش شدید، احتباس ادرار و بزرگی غدد لنفاوی اتفاق میافتد.طول مدت تبخال اولیه در ضایعات دهانی 1 تا 2 هفته،

و در نوع تناسلی گاهی تا 3 هفته طول میکشد. عود های ثانویه معمولا ملایم تر است و بدنبال استرس روحی، نور شدید آفتاب، بیماری تب دار،

قبل از قائدگی درخانمها، ضعف ایمنی ارثی و اکتسابی، مصرف داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی و گاهی بصورت خودبه خود ویروس مخفی شده در داخل بدن فعال میشود.

ضایعات ثانویه با گزگز شدن ناحیه درگیر آغاز شده و طی چند ساعت قرمزی و تاول گروهی ایجاد میشود. دوره بیماری بین 7 تا 10 روز طول کشیده،

و ضایعات بهبود خودبه خود پیدا میکنند.به تبخال ایجاد شده در نوک انگشتان عقربک میگویند (Herpetic witlow) که ضایعات بسیار دردناک در بند انتهایی انگشت ایجاد میشود.

در بیماران با ضعف ایمنی و ایدزی ها تبخال بصورت شدیدتر عود کرده و طول مدت بیماری بیشتر میشود. تشخیص تبخال بالینی است ،

و در صورت عدم توانایی در تشخیص بالینی، از تستهای زانک، کشت ویروسی و PCR استفاده میشود.

برای تب‌خال هنوز درمان قطعی وجود ندارد و اگر ویروس وارد بدن شود تا پایان عمر همراه شخص خواهد ماند و در هنگام ضعف دفاعی بدن بروز می‌نماید.

اگرچه در برخی بیماران و پس از چندین سال عود بیماری، به ناگهان تظاهر مجدد تب‌خال از بین می‌رود اما هم‌چنان ناقل ویروس به دیگران خواهند بود.

تبخال کاملاً با(آفت)که بعضى افرادآن رابا تبخال اشتباه می‌کنند،متفاوت است.آفت هامعمولاً مسرى نیستند،

وزخم هایى هستند که برروى بافت‌هاى نرم درون دهان به وجود مى آیند، جایى که تبخال نمى‌زند.

علائم و نشانه ها :

تاول هاى کوچک و دردناک پُر از مایع که روى منطقه برجسته قرمز و دردناک پوستتان قرار دارند.

درد یا مورمور شدن که اغلب یکى دو روز پیش از ظهور تاول‌ها احساس می شود.

معمولاً 7 تا 10 روز طول مى‌کشد تا تبخال برطرف شود. تبخال معمولاً روى لب‌ها ظاهر مى شود.

اما گاهى روى سوراخ هاى بینى، چانه یا انگشتان دست هم دیده مى‌شود. گرچه غیر معمول است،

اما ممکن است تبخال در داخل دهان هم بروز کند(اما تنها بر روى لثه ها یا کام سخت که در سقف قرار دارد).

اگر زخمى روى بافت هاى نرم درون دهانتان ظاهر شود ممکن است آفت باشد، ولى مطمئناً تبخال نیست.

علائم تبخال ممکن است حداکثر تا 20 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر شود و معمولاً 7 تا 10 روز طول مى‌کشد.

تاول ها شکل مى‌گیرند، مى‌ترکند و ترشح مى‌کنند. سپس کبره زردرنگى تشکیل مى شود و نهایتاً با ریختن آن،

پوست صورتى رنگى در زیر ظاهر مى‌شود و تبخال بدون گذاشتن جا بهبود مى یابد.

علل و عوامل خطرساز :

گونه هاى معینى از ویروس هرپس باعث تبخال مى‌شود.ویروس “هرپس سیمپلکس نوع ” (HSV1) معمولاً در صورت، تبخال ایجاد مى‌کند.

ویروس “هرپس سیمپلکس نوع ” (HSV2) مسئول ایجاد تبخال هاى تناسلى است. با این حال هر دو نوع ویروس مى توانند هم در ناحیه صورت،

و هم در دستگاه تناسلى تبخال ایجاد کنند.زمانی تبخال به شما سرایت مى‌کند که با شخصى که داراى ضایعه فعال است تماس بگیرید.

استفاده مشترک از ظروف غذا، تیغ و حوله مى تواند باعث سرایت عفونت شود.هنگامى که یک بار به تبخال مبتلا مى‌شوید،

ویروس در سلول‌هاى عصبى پوست‌تان نهفته باقى مى‌ماند و ممکن است دوباره به صورت عفونتى فعال در همان محل اول یا نزدیک به آن ظاهر شود.

در این صورت ممکن است در محل قبلى، احساس خارش یا برآمدگى کنید

درمان بیماری :

تبخال عموماً بدون نیاز به درمان پس از 7 تا 10 روز برطرف مى‌شود. اگر به حملات مکرر تبخالى دچار مى‌شوید،

پزشکتان ممکن است داروهاى ضد ویروسى برایتان تجویز کند.استفاده از دارو مى تواند طول دوره ابتلا به تبخال را کوتاه کند و درد شما را کاهش دهد.

تبخال معمولاً بدون درمان ناپدید مى‌شود. در طول مدتى که تبخال وجود دارد، با رعایت نکات زیر مى توانید از ناراحتى رهایى یابید:

استفاده از کرم ها: کرم هاى معمولى که بدون نسخه پزشک به فروش مى رسند ممکن است راحتى شما را فراهم کنند،

اما انتظار نداشته باشید که بهبودى را تسریع کنند.استفاده از مسکن ها: از جمله آسپیرین، استامینوفن و ایبوپروفن براى تخفیف درد.

به کودکان هیچ گاه آسپیرین نباید داد. آسپیرین مى تواند یک عارضه نادر و بالقوه کشنده را به نام نشانگان “راى” در کودک ایجاد کند.

اجازه بهبود به ضایعه بدهید: از فشار دادن، کندن یا سوراخ کردن تاول‌ها بپرهیزید.

در حملات اولیه تبخال دهانی چون عمده بیماران بچه های کوچک هستند درمان با ترکیبات ضد ویروس آسیکلوویر و ویرابکس انجام میشود ،

و به علت وجود ضایعات شدید دهانی و مشکلات بلع، درمانهای حمایتی مورد نیاز است.در موارد عود ضایعات خفیف دهانی معمولا درمان لازم نیست،

ولی برای کاهش دوره بیماری از داروی آسیکلوویر و ویرابکس میتوان استفاده نمود. ولی درمان در درگیری نواحی تناسلی الزامی میباشد.

در عودهای مکرر تبخال خصوصا اگر همراه با مشکلات جسمی و روحی باشد، نیاز به درمان نگهدارنده طولانی مدت با داروهای ضد ویروس خواهد بود.

پیشگیری :

براى اینکه از ابتلا به  تبخال پیشگیرى کنید و یا نگذارید تبخال به سایر نقاط بدنتان یا افراد دیگر منتقل شود، به توصیه هاى زیر عمل کنید:

*از بوسیدن یا تماس پوستى با افراد مبتلا به تبخال، در زمانى که تاول روى پوست آنها وجود دارد خوددارى کنید.

ویروس مى تواند تا هنگامى که ترشحات مرطوب در تاول وجود دارند، انتقال یابد.

* از وسائل مشترک استفاده نکنید. وسائل غذاخورى، حوله ها و سایر چیزهاى شبیه به آنها مى تواند

در صورت وجود تاول ها، باعث انتقال بیمارى شود.

*دست هایتان را تمیز نگه دارید:

اگر مبتلا به تبخال هستید، قبل از لمس کردن افراد دیگر، دست هایتان را بشویید.

*مراقب لمس کردن سایر نقاط بدنتان باشید، به خصوص چشم ها و دستگاه تناسلى، به گسترش عفونت حساسند.

*از عوامل تحریک کننده بپرهیزید.از جمله وضعیت هایى که ظهور تبخال را تحریک مى کنند،

قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است.

*از کرم هاى ضدآفتاب استفاده کنید. کرم ضدآفتاب را پیش از قرار گرفتن طولانى مدت زیر آفتاب،

چه در تابستان و چه در زمستان، روى لب ها و صورتتان بمالید تا از ظهور تبخال پیشگیرى کنید.